chórzyści i śpiewacy

Kamilka

SOPRAN
Najwyższy głos kobiecy. Jego zasięg to c1-c3, z rozszerzeniami w dół lub w górę zależnie od typu. A typy? Nie są sztywne, często śpiewaczki wykonują role z różnego repertuaru i czasem ciężko jednoznacznie taki głos sklasyfikować. Oto ogólnie przyjęte typy sopranów, zaczynając od najwyższych:

Sopran koloraturowo-liryczny
Jego zasięg to c1 nawet do f3. Jest to zwinny, lekki głos, zdolny do wykonywania bardzo szybkiej koloratury. Szczególnie wiele partii dla tego typu głosu pochodzi z baroku, oraz z czasów określanych popularnie jako „włoskie belcanto” – Adina, Łucja, Elvira w Purytanach czy Amina. Późniejsze epoki jednak również bogate są w takie role – Gilda, Lakme czy Olimpia.
Jako przykład Natalie Dessay.

Sopran koloraturowo-dramatyczny
Zasięg podobny jak w sopranie lir-kol., sięga nawet f3, jednak jest o wiele silniejszy. Giętki w ozdobnikach i w górze skali, jednakże charakteryzuje się intensywnie dramatyczną barwą. Role dla dram-kol. bywają różne, często diametralnie. Szukać ich najlepiej we wczesnej twórczości Verdiego (Abigaile, Leonora, ewentualnie Violetta, choć akurat ta popularna rola wykonywana jest przez różne głosy z bardzo różnym skutkiem), w bardziej dramatycznych operach Mozartowskich (Konstancja, Donn’Anna, oczywiście Królowa Nocy), a także w dziełach w stylu belcanto – choćby wielka Norma.
Jako przykład Divina Callas.

Sopran soubrette
Lekki, jasny głos o zazwyczaj niewielkiej skali. Charakterystyczny dla ról komicznych, sprytnych kobietek, określanych jako„Mozartowskie pokojówki” – Despina, Zuzanna, Blonda, a także Zerlina w Don Giovannim czy Adela w Zemście Nietoperza. Zdarzają się oczywiście subretki o większych możliwościach, wówczas występują jako Norina czy Gilda.
Jako przykład - Kathleen Battle.

Sopran liryczny-lekki.
Jasny głos o delikatnej barwie, często wykonujący także partie z repertuaru koloraturowej ale również, o zgrozo, spintowego – w tym przypadku zdarza się nieuwaga polegająca na wykonywaniu zbyt ciężkich ról w zbyt dużych teatrach co prowadzić może do zniszczenia głosu. Odpowiednie partie dla takich sopranów to z pewnością Manon Masseneta, Pamina, Eurydyka Glucka.
Jako wspaniały przykład Ileana Cotrubas.

Sopran liryczny-pełny
Najpopularniejszy typ sopranu. Ma dojrzalszą barwę od już wymienionych, raczej nie nadaje się do partii koloraturowych, co sprawia, że skłania się ku cięższym, bardziej dramatycznym rolom, zastępując dramatyczną barwę śpiewaniem forte, by przebić się przez orkiestrę – co może źle odbić się na głosie. Jednak najbardziej typowe role dla takich głosów to „ingenues”, niewinne i łagodne młode kobiety, takie jak Mimi, Micaela, Liu, Małgorzata w Fauście.
W ramach prezentacji: Teresa Stratas, Cristina Gallardo-Domas, lub Mirella Freni.

Sopran spinto
Nazywany bywa również lirico-spinto. Jest równie wysoki i giętki co sopran liryczny, jednak bez wysiłku osiąga brzmienie dramatyczne, często jest również nieco ciemniejszy w barwie. Nie „przekrzykuje” orkiestry, przebija się przez nią korzystając z techniki zwanej squillo – wibrującego dźwięku który płynie ponad gąszczem instrumentów. Wiele ról dla takiego głosu odnaleźć możemy w twórczości werystów, zwłaszcza Pucciniego, a także w dojrzałych i późnych dziełach Verdiego – wystarczy wymienić Elżbietę de Valois w Don Carlosie, Aidę, Desdemonę, a w weryzmie takie partie jak Madama Butterfly, Floria Tosca i Magdalena w Andrei Chenier. Ze względu na stosunkowo rzadkie występowanie tego typu głosu, powyższe role wykonywane są często przez soprany liryczne, często z niezłym skutkiem, jednak może to się źle odbić na strunach głosowych.
Jako przykład typowego spinto – Leontyne Price.

Sopran dramatyczny
Pełen mocy, bogaty, ciemny głos, który wprawdzie nie jest tak zwinny jak lżejsze soprany, jednak dźwięki są pełniejsze. Nie ma problemu z przebiciem się przez orkiestrę. Zazwyczaj jego tessitura (skala, w której brzmi najlepiej i najpełniej) jest niższa niż pozostałych typów sopranów, chociaż nie zawsze. Role dla takich głosów to na przykład Leonora w Fideliu, Turandot, Gioconda. Odmianą sopranu dramatycznego, występującą rzadko, jest sopran typowo wagnerowski – będący w stanie „przekrzyczeć” ogromną orkiestrę symfoniczną, śpiewający głównie role takie jak Brunhilda, Izolda, Kundry, czy Elektra u Straussa.
Przykłady:
sopran dramatyczny Karita Mattila,
sopran wagnerowski Kirsten Flagstad.

[link widoczny dla zalogowanych]

Kamilka

Mezzosopran – rodzaj głosu ludzkiego pomiędzy sopranem i altem, częściowo obejmujący oba. Zwykle obejmuje zakres a do g2

Kamilka

ALT– rodzaj głosu ludzkiego niższego od sopranu. Zwykle obejmuje skalę od g do c'2.

Kamilka

KONTRALT (alt głęboki) - najniższy rodzaj głosu żeńskiego. Skala kontraltu obejmuje co najmniej dźwięki od c do c2. Kontralt brzmi jak alt ale jest zazwyczaj głosem o większej skali - w niektórych przypadkach aż do wysokiego c-trzykreślnego sopranu. Kontralt jest rzadko spotykanym głosem zwłaszcza w Europie. Przede wszystkim kontralt - wbrew powszechnemu mniemaniu - nie jest głosem niższym niż alt. Kontralt jest głosem bardziej wszechstronnym i rozległym. Posiada w przeciwieństwie do krótkiego altu skalę ponad trzech oktaw. W dolnym rejestrze brzmi nisko i ciemno jak alt, lecz w górnym rejestrze, którego brak altowi, brzmi jak sopran. I jeszcze różnica podstawowa: kontralt, w przeciwieństwie do altu, musi mieć biegłość techniczną, czyli umiejętność szybkiego śpiewania, zwaną koloraturą. Altowi na ogół ta umiejętność nie jest potrzebna.

Kamilka

Kontratenor jest wysokim męskim głosem o barwie zbliżonej do kobiecego. Dlatego też rozróżnia się kontratenor sopranowy, mezzosopranowy i altowy. Technika śpiewania głosem kontratenorowym przypomina śpiewanie falsetem.

Kamilka

TENOR
Tenor jest najwyższym głosem męskim osiągalnym rejestrem piersiowym Zwykle obejmuje zakres od c do c2.

Nazwa głosu pochodzi od włoskiego słowa "tenere" (pol. podtrzymywać). Na początku rozwoju polifonii wokalnej, w muzyce średniowiecznej, tenor zawsze wykonywał partię cantus firmus, podtrzymując głos wysoki (nazywany "cantus", mniej więcej w skali sopranu), który wykonywał inną melodię. W dalszym rozwoju dodano trzeci głos, wyższy niż tenor, śpiewający melodię odnoszącą się do cantus firmus, niejako przeciw tenorowi (contratenor altus, czyli wysoki (=altus) głos śpiewający partię konkurującą z partią tenorową). Następnie dodano kolejny głos, niższy (contratenor bassus, czyli głos niski (=bassus) śpiewający partię również konkurującą z partią tenorową). W ten sposób stworzono podstawowy skład polifoniczny podobny do obecnie nam znanego: cantus, contratenor altus, tenor, contratenor bassus. Dla ułatwienia odrzucono potem słowa "contratenor", tworząc nazewnictwo "cantus - altus - tenor - bassus" upodobnione do stosowanego w naszych czasach, znane już w renesansie i używane częściowo również w baroku.

Przed drugą połową XVII wieku tenory obsadzane były w partiach kojarzonych obecnie z innymi głosami.

Ze względu na to, że jeszcze w XIX wieku kobietom nie wolno było śpiewać w kościele, dlatego w głosach wyższych (głównie w partii "cantus") obsadzani byli albo mężczyźni śpiewający falsetem (obecnie zwani kontratenorami), albo chłopcy przed mutacją. Wbrew obecnym skojarzeniom, w partii "altus" nie śpiewał zwykle głos kojarzony z obecnym żeńskim altem lub falsetowym kontratenorem, ale tenor śpiewający rejestrem piersiowym o wyjątkowo szerokiej skali. Obecnie niektórzy wykonawcy muzyki dawnej, zwykle śpiewający partie tenorowe, często wykonują partie "altus" właśnie w ten sposób (np. Charles Daniels, Stephan van Dyck, a w Polsce m.in. Maciej Gocman).

Skala tenorowa sytuuje się więc pomiędzy skalą barytonu a męskiego altu (śpiewanego falsetem).
_________________

Kamilka

BARYTON
Głos męski mieszczący się w środkowym zakresie skali głosu. Zwykle pomiędzy G/A do g1 lub od 110 do 390 Hz.

Kamilka

BAS-BARYTON
to śpiewak obdarzony głosem łączącym w sobie cechy basu i barytonu. Często są to śpiewacy o niezwykle rozległej skali głosu umożliwiającej im śpiewanie zarówno partii barytonowych jak i basowych. Skala bas-barytonu obejmuje ponad dwie oktawy i sięga od F wielkiego do g razkreślnego. Bas-baryton jest głosem rzadko spotykanym. Często tym mianem mylnie określa się śpiewaków barytonów o słabo rozwiniętej górnej skali głosu lub basów o słabo rozwiniętej dolnej skali głosu. Bas-baryton powinna cechować siła i głębia basu oraz blask barytonu (zwłaszcza w górnym rejestrze). Partii na bas-baryton jest wiele choć w operach rzadko są to partie pierwszoplanowe. Bas-barytony często wykonują muzykę dawną gdyż posiadając skalę basową posiadają również ruchliwość i blask, a także miękkość barytonu (głosu, którego nie wyróżniano w muzyce dawnej). Bas-barytony wykonują też partie przeznaczone dla basów buffo. Typowymi partiami dla bas-barytona są Escamillo w Carmen Georgesa Bizet'a, Scarpia w Tosce Giacomo Pucciniego, Borys Godunow w Borysie Godunowie Modesta Musorgskiego, Igor w Kniaziu Igorze Aleksandra Borodina, a także role wagnerowskie takie jak Wotan w Pierścieniu Nibelunga, Hans Sachs Śpiewakach Norymberskich czy Amfortas w Parsifalu. Najsłynniejszymi bas-barytonami w XX wieku byli: George London, Jose van Dam, Bryn Terfel, Simon Estes, a ze śpiewaków wykonujących muzykę dawną Peter Kooy i David Thomas. Wśród Polaków należy wymienić przede wszystkim Adama Didura, Edwarda Reszke oraz Bernarda Ładysza.

Kamilka

BAS
najniższy solowy i chóralny głos męski sięgający od E wielkiego do f razkreślnego (różne źródła podają różne skale).

Istnieje kilka rodzajów głosów basowych. Basso cantante (bas śpiewny) to rodzaj basu o przepięknej, szlachetnej barwie dźwięku i szerokiej skali. Basy cantante nierzadko wykonują też partie przeznaczone dla bas-barytonów czy nawet barytonów. Partie operowe dla basso cantante to m.in. Filip II w Don Carlosie G. Verdiego i Mefisto w Fauście Ch. Gounoda.

Basso buffo (bas komiczny) to rodzaj basu o mniej szlachetnej barwie dźwięku, ale o dużej ruchliwości i umięjętnośći różnego zabarwiania głosu. Istnieją dwa rodzaje basso buffo: lżejszy i cięższy. Oba rodzaje charakteryzuje ruchliwość i elastyczność, jednakże basso buffo cięższy dysponuje większą skalą w dół i ma ciemniejsze zabarwienie, a basso buffo lżejszy jest barwowo zbliżony do barytonu, jednakże głos jest bardziej okrągły i nie posiada takiego blasku w górze jak barytony. Typowe partie dla basów buffo to Dr.Bartolo w Cyruliku sewilskim G. Rossiniego czy Taddeo we Włoszcze w Algierze tego samego autora (te partie spiewają też czasem barytony). Partie dla basso buffo cięższych to m.in. Osmin w Uprowadzeniu z Seraju W. A. Mozarta i Don Basilio w Cyruliku Sewilskim G. Rossiniego. Istnieją też partie buffo których nie da się jednoznacznie skalsyfikować, np. Leporello w Don Giovanni W.A. Mozarta, czy Don Pasquale w Don Pasquale G. Donizetti.

Innym typem basu jest basso serioso (bas poważny), który ma ciemną barwę, niską skalę i niewielką ruchliwość. Typowymi partiami dla tego głosu są Sarastro w Czarodziejskim Flecie W.A. Mozarta i Sparafucille w Rigoletto G. Verdiego.

Najniższym rodzajem basu jest basso profondo (bas głęboki), który jest właściwie odmianą basso serioso, jednakże o skali sięgającej poniżej C wielkiego. W operach nie wyróżnia się basów profondo, ale śpiewacy dysponujacy takim głosem zwykle spiewaja partie przeznaczone dla basów serioso.

Najsłynniejszymi śpiewakami w XX wieku dysponującymi głosami basowymi byli: Fiodor Szalapin, Ezio Pinza, Boris Christoff, Cesare Siepi, Nikołaj Giaurow, Ruggero Raimondi, Samuel Ramey, Paata Burchuladze, a z polskich śpiewaków Adam Didur i Bernard Ładysz.

Kamilka

Basso profondo – najniższy głos męski, basowy o bardzo rozbudowanej skali w dół sięgający często do kontra B (czasami niżej).

Ciekawska · Gość

Czy ktoś z szanownych forumowiczów mógłby mi pomóc i wskazać, jaki rodzaj sopranu reprezentuje Elżbieta Towarnicka? Z góry przepraszam za spamowanie w wątku.

Gość

Moim zdaniem liryczny.

Ciekawska · Gość

Dziękuję pięknie Smile